KATEDRA KRÓLEWSKA NA WAWELU
Kościół Katedralny na Wawelu pełnił od wieków obok funkcji sakralnych, także rolę reprezentacyjną i trofealną, jako miejsce uroczystych koronacji i pochówków. Wśród elementów o szczególnym znaczeniu historyczno-artystycznym należy wskazać (w kolejności ich zwiedzania):
– sarkofagi królów polskich,
– „Konfesję”, czyli XVII-wieczny „Ołtarz Ojczyzny” w transepcie, poświęcony Patronowi Polski, św. Stanisławowi Biskupowi (projekt G.Trevano, lub M.Castello),
– Ołtarz główny, tradycyjne miejsce koronacji i pochówków królewskich,
– Kaplicę Zygmuntowską zwana „perłą renesansu po drugiej stronie Alp”.
DZIEDZINIEC ZAMKOWY
Architektura dziedzińca arkadowego Zamku Królewskiego na Wawelu to dzieło artystów włoskich: Franciszka Florentczyka i Bartłomieja Berecciego. Stanowi ona przykład recepcji renesansu florenckiego na grunt polski. Osiągnięto tu efekt lekkości i harmonii kształtu.
Za krużgankami dziedzińca znajdują się sale pałacowe. Pomieszczenia parterowe pełniły rolę pomieszczeń służby i administracji, I piętro zajmowały komnaty króla i jego rodziny, zaś II piętro, to komnaty reprezentacyjne, czyli „piano mobile”. To właśnie piętro wyróżnia się w architekturze krużganków podwójnej wysokości kolumnami i ten szczegół stanowi o oryginalności koncepcji artysty włoskiego na tle innych konstrukcji z tego okresu w Europie.
Skrzydło południowe zamku pełni wyłącznie funkcję dekoracyjną. Skrzydło zachodnie pozostało niezabudowane, obecnie wypełnia je dwudziestowieczny budynek dawnej kancelarii Hansa Franka z okresu II Wojny Światowej.
DROGA KRÓLEWSKA
Stanowi ona historyczny szlak handlowo-komunikacyjny Krakowa. Trasa prowadzi od Wzgórza Wawelskiego malowniczą ulicą Kanoniczą, zwaną „ulicą zamkową”, której większość domów należała do Kapituły Krakowskiej. Następnie na skrzyżowaniu ulicy z placem im. św. Marii Magdaleny podziwiamy 2 kościoły: romański XI w. kościół św. Andrzeja i pierwszą jezuicką świątynie Krakowa, XVII barokowy kościół św. Piotra i Pawła. Dalszy odcinek trasy prowadzi ulicą Grodzką do placu Wszystkich Świętych, dawnego placu św. Trójcy, historycznego centrum Krakowa przedlokacyjnego. Na skrzyżowaniu można po obu stronach podziwiać dwa kościoły z klasztorami Dominikanów i Franciszkanów. Po lewej stronie mijamy pawilon zbudowany w rocznicę lokacji Krakowa (w 2007r.), oraz Pałac Wielopolskich, obecną siedzibę Rady Miasta. Trasa zmierza następnie w stronę centrum miasta, obszernego placu, zwanego Rynkiem Krakowskim. Rynek to jeden z największych średniowiecznych placów Europy, wytyczony na podstawie dokumentu lokacyjnego w 1257 r. Zabudowa centrum miasta z Rynkiem i siatka ulic stanowi unikatowy, precyzyjny plan urbanistyczny, genialne jak na ową epokę rozwiązanie architektoniczne.
Trasa turystyczna przecina Rynek, mijając po lewej stronie w narożniku romański kościół św. Wojciecha. W odległości widać gmach budynku dawnych kramów miejskich z renesansowym krenelażem (Sukiennice) oraz bryłę wieży najstarszego krakowskiego Ratusza. Docieramy do stojącego w północno-zachodnim narożniku Rynku najstarszego kościoła parafialnego miasta p.w. Najświętszej Marii Panny. Z okienka pod szczytem wieży wyższej kościoła rozlega się (w godzinnych odstępach w ciągu całej doby) wygrywana na trąbce hejnalisty melodia, zwana hejnałem krakowskim. Kościół Mariacki jest obiektem sakralnym, do zwiedzania poleca się:
– secesyjne witraże i polichromię ścienną (XIX w.),
– wielki ołtarz z drewna lipowego, dzieło wybitnego mistrza późnego gotyku (XV w.), Wita Stwosza z Norymbergii.
Z Rynku krakowskiego podążamy ulicą Grodzką w kierunku najstarszych zachowanych fortyfikacji miejskich z Bramą Floriańską. Od południa można podziwiać okazałe baszty :
– Floriańską (Kuśnierzy)- XIII-XIV w.,
– Stolarską (Powroźników),
– Ciesielską,
– Pasamoników (ostatnia z XV w.).
Od strony północnej Drogę Królewską zamyka potężna piętnastowieczna okrągła forteca, zwana krakowskim Barbakanem, który do dzisiaj stanowi przykład najwybitniejszych dzieł fortyfikacyjnych Europy. I chociaż krakowski Barbakan jest obecnie w Europie jednym z trzech zachowanych, żaden z pozostałych nie dorównuje mu urodą, doskonałością konstrukcji i rozmiarami. Tutaj, poza historycznymi murami miasta kończy się trasa zwana Drogą Królewską, którą od wieków podążały przez Bramę Floriańską poselstwa, orszaki reprezentacyjne i trofealne.
