KATEDRA KRÓLEWSKA NA WAWELU, STARE MIASTO I KAZIEMIERZ ŻYDOWSKI

KATEDRA KRÓLEWSKA NA WAWELU

   Kościół Katedralny na Wawelu pełnił od wieków obok funkcji sakralnych, także rolę reprezentacyjną  i trofealną, jako miejsce uroczystych koronacji i pochówków. Wśród elementów o szczególnym znaczeniu historyczno-artystycznym  należy wskazać (w kolejności ich zwiedzania):

– sarkofagi królów polskich,

– „Konfesję”, czyli XVII-wieczny  „Ołtarz Ojczyzny”  w transepcie, poświęcony Patronowi Polski, św. Stanisławowi Biskupowi (projekt G.Trevano, lub M.Castello),

– Ołtarz główny, tradycyjne miejsce koronacji i pochówków królewskich,

– Kaplicę Zygmuntowską zwana „perłą renesansu po drugiej stronie Alp”,

– Kaplicę św. Krzyża, jako przykład sztuki gotyckiej XV w. z sarkofagiem króla Kazimierza Jagiellończyka dłuta Wita Stwosza,

– Krypty polskich królów i bohaterów narodowych,

– Krypty polskich poetów (A. Mickiewicza, J. Słowackiego).

– Dzwon Zygmunta, odlany w XVI w. z fundacji króla Zygmunta Jagiellończyka  przez Hansa Behama z Norymbergi. Jest to najcięższy dzwon polski, uruchamiany ręcznie w rocznice świąt kościelnych, państwowych i szczególnych okoliczności patriotycznych.

STARE MIASTO I KAZIMIERZ ŻYDOWSKI

   Zwiedzanie rozpoczynamy od Wzgórza Wawelskiego, gdzie oglądamy dziedziniec arkadowy i architekturę Zamku Królewskiego. Architektura dziedzińca arkadowego Zamku Królewskiego na Wawelu to dzieło artystów włoskich: Franciszka Florentczyka i Bartłomieja  Berecciego. Stanowi ona przykład recepcji renesansu florenckiego na grunt polski. Osiągnięto tu efekt lekkości i harmonii kształtu. Za krużgankami dziedzińca znajdują się sale pałacowe. Pomieszczenia parterowe pełniły rolę pomieszczeń służby i administracji, I piętro zajmowały komnaty króla i jego rodziny, zaś II piętro, to  komnaty reprezentacyjne, czyli „piano mobile”. To właśnie piętro wyróżnia się w architekturze  krużganków  podwójnej wysokości kolumnami  i ten szczegół  stanowi o oryginalności  koncepcji  artysty włoskiego na tle innych konstrukcji z tego okresu w Europie. Skrzydło południowe zamku pełni  wyłącznie funkcję dekoracyjną. Skrzydło zachodnie pozostało niezabudowane, obecnie wypełnia je  dwudziestowieczny budynek dawnej kancelarii Hansa Franka z okresu II Wojny Światowej.

   Następnie przechodząc przez Bramę Berecciego, mijamy po prawej stronie gmach Królewskiej Katedry na Wawelu. Kościół Katedralny na Wawelu pełnił od wieków obok funkcji sakralnych, także rolę reprezentacyjną  i trofealną, jako miejsce uroczystych koronacji i pochówków. Po obejrzeniu Królewskiej Katedry, schodzimy ze Wzgórza w kierunku centrum miasta do ulicy Kanoniczej i Grodzkiej. Droga, którą podążamy, stanowi historyczny szlak handlowo-komunikacyjny Krakowa. Trasa prowadzi od Wzgórza Wawelskiego malowniczą ulicą  Kanoniczą, zwaną „ulicą zamkową”, której  większość domów  należała do Kapituły Krakowskiej. Następnie na skrzyżowaniu ulicy z placem im. św. Marii Magdaleny podziwiamy 2 kościoły: romański XI w. kościół św. Andrzeja i pierwszą jezuicką świątynie Krakowa, XVII barokowy kościół św. Piotra i Pawła. Dalszy  odcinek trasy prowadzi  ulicą Grodzką do placu Wszystkich Świętych, dawnego placu św. Trójcy, historycznego centrum Krakowa przedlokacyjnego. Na skrzyżowaniu można po obu stronach podziwiać dwa kościoły z klasztorami Dominikanów i Franciszkanów. Po lewej stronie mijamy pawilon zbudowany w rocznicę lokacji Krakowa (w 2007r.), oraz Pałac Wielopolskich, obecną siedzibę Rady Miasta.

   Trasa  zmierza następnie w stronę  centrum miasta, obszernego placu, zwanego Rynkiem Krakowskim. Rynek to jeden z największych średniowiecznych placów Europy, wytyczony na podstawie dokumentu lokacyjnego w 1257 r. Zabudowa centrum miasta z Rynkiem i siatka ulic stanowi  unikatowy, precyzyjny plan urbanistyczny, genialne jak na ową epokę rozwiązanie architektoniczne.Trasa turystyczna przecina Rynek, mijając po lewej stronie w narożniku romański kościół św. Wojciecha. W odległości widać gmach budynku dawnych kramów miejskich z renesansowym krenelażem (Sukiennice) oraz bryłę wieży najstarszego krakowskiego Ratusza. Docieramy do stojącego w północno-zachodnim narożniku Rynku najstarszego kościoła parafialnego miasta p.w. Najświętszej Marii Panny. Po obejrzeniu kościoła Mariackiego i wysłuchaniu hejnału krakowskiego z okna wieży wyższej, kierujemy się do ulicy Siennej.

     Z ulicy Siennej szlak zwiedzania prowadzi do Małego Rynku, nazywanego od XVIII wieku Rynkiem Rzeźniczym, stanowiącym początkowo centrum handlu mięsem i wędlinami. Kamieniczki wzdłuż wschodniej pierzei Małego Rynku zastąpiły obecnie malownicze tarasy. Współczesna aranżacja tej przestrzeni polega na organizacji na płycie Rynku wystaw artystycznych, koncertów i widowisk.

     Od Małego Rynku postępujemy ulicą Sienną w kierunku Plant i dalej wzdłuż ulicy Starowiślnej. Mijamy po lewej stronie gmach Poczty Głównej oraz w narożniku okazały budynek krakowskiego Pałacu Prasy. Kierując się do Kazimierza Żydowskiego przekraczamy planty Dietlowskie, które założono w XIX wieku na miejscu osuszonego koryta „starej” Wisły, niegdyś naturalnej granicy, oddzielającej miasto Kraków od miasta Kazimierz.

    Ulicą Starowiślną dochodzimy do ulicy Szerokiej, centrum Kazimierza Żydowskiego. Postępując ulicą Szeroką, dochodzimy do usytuowanej w północnym narożniku szesnastowiecznej Synagogi Remuh. Pełni  ona funkcje sakralne dla obecnej społeczności żydowskiej Krakowa i jest drugą w kolejności powstania w żydowskim mieście. Cmentarz  przy Synagodze Remuh stanowi najstarszy (obok nekropolii w Pradze) zachowany w Europie unikatowy zespół nagrobków żydowskich (pochówki od XVI w. do XIX w.). Z ulicy Szerokiej w chodzimy na ulice Miodową, stanowiącą kiedyś wewnętrzną granicę, oddzielającą siedzibę Żydów ortodoksyjnych od reformowanych. Po lewej stronie ulicy mijamy XVII wieczną Synagogę Kupa i dochodzimy do Synagogi Tempel. Jej architektura i działalność sakralno-edukacyjna nawiązuje do formacji krakowskich żydów reformowanych, wcielających w XIX i XX wieku  idee Oświecenia  na gruncie polskim.

   Od ulicy Miodowej przechodzimy przez ulice Izaaka do Placu Nowego, obecnie pełniącego funkcje częściowo targowiska, częściowo rynku staroci. Obecny wygląd Plac Nowy uzyskał w XIX wieku. W środku znajduje się charakterystyczny okrągły budynek dawnej rytualnej rzeźni drobiu. Z Placu Nowego wędrujemy ulicą Meiselsa do malowniczego wewnętrznego dziedzińczyka uwiecznionego przez amerykańskiego reżysera Stevena Spielberga w filmie „Lista Schindlera”. Przez przejście miedzy kamieniczkami wychodzimy  bramą przy ulicy Józefa 12, skąd kierujemy się   ulicą Stradom do Wawelu.